Khasiat kunyit

08 Muharam 1432H
Oleh : BawangGoreng

Kunyit merupakan tanaman tahunan herba rizom daripada keluarga halia, zingiberaceae. Herba ini berasal dari Asia Selatan yang beriklim tropika dan memerlukan suhu antara 20 ° C dan 30 ° C, dengan cukup taburan hujan untuk tumbesarannya. Tumbuhan ini telah digunakan oleh masyarakat dunia sejak lebih 4000 tahun yang lalu.

Pada mulanya, kunyit hanya digunakan sebagai bahan pewarna, namun selepas itu, ia mula mendapat tempat apabila khasiatnya untuk kesihatan manusia mula dikesan. Terkenal dengan kandungan antiradang yang terdapat di dalamnya, penyelidikan saintifik juga telah mendedahkan bahawa kunyit mampu merawat pelbagai masalah kesihatan daripada kanser sehinggalah penyakit alzheimer.

Pada abad pertengahan di Eropah, kunyit dikenali sebagai saffron India, kerana ia digunakan secara meluas sebagai alternatif untuk herba saffron jauh harganya lebih mahal. Erode, sebuah bandar di negara bahagian India selatan Tamil Nadu, merupakan pengeluar terbesar kunyit di dunia dan juga merupakan pusat perdagangan kunyit di Asia. Erode juga dikenali sebagai “Kota Kuning” atau “Kota Kunyit”. Sangli, sebuah bandar di bahagian selatan negara bahagian barat Maharashtra India, merupakan bandar yang kedua terbesar dan pusat perdagangan yang paling penting untuk kunyit di Asia.

pokok kunyit

Kunyit tumbuh liar di hutan-hutan di Asia Tenggara. Ia telah menjadi bahan masakan utama dalam kebanyakan masakan India, Parsi, Thailand dan juga hidangan Melayu, tidak hanya digunakan dalam masakan kari, tetapi juga dalam masak lemak, rendang dan banyak lagi. Di Indonesia, daun kunyit digunakan untuk masakan Minang atau Padang. Juga digunakan dalam masakan Sumatera yang lain seperti rendang, sate padang dan lain-lain lagi.

Kunyit banyak digunakan sebagai perencah di Asia Selatan dan Timur Tengah memasak. Banyak hidangan Parsi menggunakan kunyit untuk mewarnakan dasar nasi, serta sebagai bahan penting untuk hampir semua hidangan goreng Iran (yang biasanya terdiri daripada minyak, bawang dan kunyit diikuti oleh bahan lain yang akan dibekalkan). Di Nepal, kunyit ditanam secara meluas dan banyak digunakan dalam hidangan sayur-sayuran dan daging di negara. Di Afrika Selatan, kunyit digunakan secara tradisional untuk memberikan nasi putih direbus warna emas.

Walaupun kebanyakan penggunaan kunyit adalah dalam bentuk serbuk akar, daun kunyit juga digunakan untuk membungkus dan memasak makanan. Daun yang digunakan adalah yang baru dipetik kerana ia akan mengeluarkan bau dan rasa yang harum dan menyelerakan. Selain itu, kunyit juga digunakan dalam bentuk segar seperti halia.

Pokok kunyit mudah tumbuh dan sentiasa dijadikan pilihan sebagai bahan penyedap makanan. Pokok kunyit mudah ditemui di kawasan Asia Tenggara seperti Malaysia, China, Indonesia dan Filipina. Ia tumbuh di tempat terbuka dan redup. Ia boleh mencapai ketinggian antara 50 hingga 70 sentimeter.

Batang kunyit tumbuh dalam bentuk pelepah-pelepah dari bawah ke atas sebagai daun. Ia tumbuh bercabang dalam satu anak pokok. Kebiasaannya ia boleh ditemui dalam satu tunas yang terdapat 5 hingga 10 helai daun. Batangnya lembut dan mudah dipetik. Batangnya yang seakan akar dipanggil rizom, ditumbuhi akar serta tunas, dan mudah dikenali dengan warna kuning atau jingga. Batang berakar inilah yang mempunyai khasiat yang banyak.

bunga kunyit

Bunga kunyit pula berwarna putih atau kuning. Ia tumbuh majmuk seperti bersisik di sekeliling dalam satu induk. Bunganya tumbuh di tengah-tengah daun. Bunga kunyit enak dijadikan ulam yang dimakan mentah. Ia dikatakan mempunyai khasiat yang tinggi terutama bagi ibu-ibu dalam pantang (selepas bsersalin). Daun kunyit berbentuk lebar, tunggal, bertangkai panjang dan runcing di hujung. Tepi daunnya rata dan warna hijau cair.

Rizom dan akar berubinya digunakan untuk tujuan ubatan dan penyediaan makanan. Selalunya bahagian ini akan direbus dan kemudiannya dikeringkan. Kemudiannya ia dihancurkan menjadi serbuk. Pigmen kuning yang terdapat pada kunyit terhasil daripada kandungan utamanya, curcumin, yang juga merupakan ramuan ubatan paling aktif. Ramuan inilah yang telah menjadikan kunyit suatu herba ubatan paling utama sejak dahulu lagi.

Kunyit dan ramuan aktifnya, curcumin, telah terbukti memiliki sejulat luas tindakan penyembuh dalam kajian melibatkan haiwan mahupun kajian terhadap manusia tanpa mengakibatkan sebarang ketoksidan (keracunan). Kajian-kajian ini telah menunjukkan bahawa kunyit mempunyai sifat-sifat seperti antipengoksidaan, antiradang, antiplatelet, mengurangkan kolesterol, anti ketumbuhan, penyembuh luka, malah mungkin juga kesan anti-HIV.

Agen antibakteria

Dalam amalan Ayurvedic, kunyit memiliki khasiat ubatan yang banyak. Di Asia Selatan, kunyit digunakan sebagai antiseptik sedia untuk luka, luka terbakar dan luka lebam. Ia juga digunakan sebagai agen antibakteria.

Di beberapa negara Asia, kunyit diambil sebagai suplemen makanan, yang dipercayai membantu dengan masalah perut dan penyakit lain. Ia sangat popular sebagai teh di Okinawa, Jepun. Di Pakistan juga menggunakannya sebagai agen anti-inflamasi, dan ubat untuk ketidakselesaan pencernaan berkaitan dengan sindrom kerengsaan usus dan gangguan pencernaan lainnya.

Di Afghanistan dan barat laut Pakistan, kunyit diletakkan di atas sepotong kain yang dibakar, dan diletakkan di atas luka untuk membersihkan dan merangsang pemulihan. Di India, selain perubatan Ayurveda, penggunaan kunyit dipelbagaikan dalam bahan kosmetik seperti krim kulit dan dieksport ke negara jiran.

Kurangkan darah beku

Kunyit atau lebih dikenali dengan nama turmeric (Inggeris) ini dikatakan mempunyai khasiat ubatan tersendiri. Kunyit dikatakan mampu digunakan untuk merawat arthritis (sakit sendi) dan asma (lelah), masalah kurang pencernaan, jaundis (sakit kuning), masalah hati dan pepundi hempedu.

Kajian telah menunjukkan bahawa curcumin mempunyai sifat-sifat melindungi hati daripada sebilangan sebatian toksik. Kunyit juga menghasilkan kesan menggalakkan pengaliran hempedu. Selain itu, kunyit turut mengandungi beberapa sebatian asli yang bertindak sebagai bahan antiasid asli yang melindungi salutan perut daripada asid berlebihan dan pembentukan ulser.

Kunyit juga dikatakan telah terbukti berupaya mengurangkan platelet (suatu bahan kandungan darah yang terlibat dalam pembekuan darah) daripada bergugus-gugus, lalu memperbaiki peredaran darah dan membantu melindungi daripada arteriosklerosis.

Kecutkan rahim selepas bersalin

Dalam perubatan Cina, akar atau ubi kunyit digunakan untuk merangsang pengaliran san menguraikan pembekuan darah dan lebam. Kunyit juga digunakan dalam rawatan mengurangkan kemurungan. Perubatan Thai menggunakan kunyit untuk membuang bisa ular tedung. Bagi masyarakat Melayu, kunyit diumumkan sebagai bahan ramuan jamu terutamanya kepada ibu-ibu selepas bersalin.

Tujuannya untuk mengecutkan rahim dan mencuci darah. Dalam ilmu perubatan Hindu, kunyit disyorkan sebagai pes untuk mengubati penyakit kulit dan gatal-gatal.

Walaupun terdapat pelbagai khasiat ubatan kunyit, namun begitu, penggunaannya perlulah mendapat nasihat pengamal perubatan terlebih dahulu bagi mengelakkan kemudaratan di kemudian hari kelak.