22 Jamadilakhir 1432H. [MOD] -
Washington (CNN) – Baru-baru ini, The Washington Post dan satu majalah Jerman, Der Spiegel telah melaporkan mesyuarat yang telah diadakan antara pegawai-pegawai Amerika Syarikat dan wakil-wakil dari Taliban yang diadakan di Jerman bagi membincangkan rundingan damai.
Membuat perjanjian damai bersama Taliban merupakan sesuatu yang tidak mustahil. Namun, terdapat beberapa masalah yang perlu diselesaikan dalam membuat rundingan damai ini.
Pertama, siapakah (wakil Taliban) yang perlu dirujuk bagi proses rundingan ini?
Taliban sebenarnya sudah banyak kehilangan kuasa sejak seabad yang lalu dan ada antara mereka yang telah kembali berdamai dengan kerajaan Afganistan. Mereka adalah antara wakil-wakil yang sering dilepas pandang setiap kali rundingan damai hendak dilakukan: Mullah Zareef, bekas duta ke Pakistan; Wakil Ahmed Muttawakil, Menteri Luar Negara; dan Abdul Hakim Mujahid, wakil puak Taliban di AS sebelum kejadian 9/11. Mereka ini adalah antara mereka yang tidak bersetuju dengan Osama bin Laden sejak sebelum kejadian 9/11 lagi.
Bin Laden memberitahu mereka yang mempunyai hubungan rapat dengan beliau bahawa antara musuh-musuh besar beliau adalah Amerika Syarikat dan Kementerian Luar Taliban yang telah merendah-rendahkan usaha perjuangan anti-Amerika yang dibawa beliau di Afganistan. Dan kini, puak Taliban yang telah ‘berdamai’ tidak lagi mewakili Taliban dalam medan pertempuran, kerana mereka sudah tidak lagi aktif dalam gerakan tersebut.
Wakil terbesar Taliban masih lagi ketua mereka, Mullah Omar, atau dikenali dengan gelaran “The Commander of the Faithful”. Gelaran tersebut bukan sahaja membawa maksud Mullah Omar sebagai ketua Taliban, malahan ketua bagi semua umat Islam. Ini menunjukkan bahawa Mullah Omar bukan sahja seorang fanatik agama, tetapi juga dengan kuasa.
Rundingan yang dilakukan dengan orang seperti ini selalunya akan diakhiri dengan kegagalan.
Hampir setiap negara di dunia – termasuk negara yang mempunyai pengaruh yang separa, Pakistan – merayu kepada Mullah pada musim bunga 2001 supaya tidak memusnahkan patung-patung Buddha di Bamiyan yang merupakan salah satu daripada warisan budaya Afganistan yang terbesar. Namun, operasi itu tetap dijalankan. Selepas kejadian 9/11, Mullah Omar telah bersedia untuk kehilangan regim atas pendirian beliau yang tidak mahu menyerahkan bin Laden kepada pihak Amerika.
(Pegawai Senior Tentera AS memberikan pendapat kepada saya bahawa Mullah Omar kadangkala menghabiskan masa di selatan Karachi. Presiden AS, Obama berkata bahawa beliau mungkin akan melakukan perkara yang sama yang berlaku terhadap bin Laden kepada Mullah Omar jika beliau dijumpai.)
Sejak kehilangan regim, Mullah Omar tidak menunjukkan sebarang tanda untuk menjalankan rundingan damai. Beberapa wakil Taliban seperti Maulavi Abdul Kabir, ketua Taliban di timur Afganistan juga berpegang kepada pendirian yang sama. Maulavi pada Januari berkata,” Setakat ini, tiada rundingan damai yang dilakukan dan puak Taliban tidak cenderung ke arah tersebut.”
Kedua, Taliban mempunyai 10 tahun untuk mengenepikan segala usaha Osama. Namun, tiada apa yang dilakukan.
Untuk sebab ini, Arab Saudi, yang telah mengacarakan sebuah perbincangan “talks about talks” di Mekah antara Kerajaan Afganiskan dengan wakil puak Taliban, telah memburukkan lagi keadaan.
Ketiga, Taliban mempunyai ramai pengikut. Jadi, jika rundingan damai hanya dilakukan kepada satu pihak pemberontak, tidak bermakna rundingan itu berjaya sepenuhnya.
Terdapat banyak lagi ketua-ketua pemberontak di daerah-daerah kecil.
Keempat, sejarah menunjukkan rundingan damai yang dimaterai dengan puak Taliban selalunya akan dilanggar.
Perjanjian yang dibuat oleh Kerajaan Afganistan dengan Pakistan di Waziristan pada 2005 dan 2006 dan di Swat pada 2009 hanyalah permulaan kepada pengumpulan ahli yang lebih besar untuk menjajah lebih banyak kawasan.
Kelima, penangkapan Mullah Baradar (Ketua Taliban No. 2) di Pakistan, yang telah berunding dengan Presiden Afganistan, Hamid Karzai, menunjukkan bahawa kerajaan dan tentera Pakistan mempunyai kuasa veto dalam melakukan sebarang rundingan damai.
Keenam, antara wakil-wakil penting dalam rundingan damai ini adalah bekas pemimpin pakatan utara seperti Tajik dan Uzbek.
Ketujuh, rundingan yang dilakukan dalam masa tiga tahun antara wakil-wakil Afganistan dengan wakil Taliban di Mekah dan di Maldives yang berkenaan dengan pendamaian tidak membawa kepada sebarang perubahan.
Kelapan, bencana yang melibatkan Mullah Akhtar Muhammad Mansour yang berlaku tahun lalu menunjukkan bertapa rapuhnya proses rundingan damai.
Mullah Mansour dilihat sebagai antara individu yang memainkan peranan yang penting dalam Taliban, telah mengadakan rundinagn bersama-sama kerajaan Karzai pada musim luruh 2010. Apa yang dilihat sebagai bencana adalah apabila Mullah Mansour yang berunding ketika itu bukanlah Mullah Mansour yang sebenar. Tetapi seorang penjaga kedai yang mengaku sebagai seorang yang berkuasa dalam Taliban.
Akhir sekali, dan yang paling penting selaki: Apakah yang Taliban mahukan sebenarnya?
Antara perkara yang diketahui adalah: Mereka tidak mahukan sebarang kuasa luar di Afganistan. Namun, selain daripada penggunaan Undang-undang Syariah, Taliban masih lagi tidak menyatakan sebarang perkara yang mereka mahukan di Afganistan.
Walaupun rundingan damai ini kelihatan seperti sesuatu yang agak mustahil, ia tidak bermakna bahawa ia tidak akan membawa kepada sebarang perubahan. Walaupun rundingan-rundingan ini tidak mungkin akan berhasil, ianya masih boleh memberikan kesan-kesan lain seperti perpecahan puak Taliban itu sendiri.
Kesimpulannya, rundingan bersama Taliban tidak mungkin akan berakhir. Seorang pegawai berkata, Mullah Omar memerlukan pendapat daripada seorang ulama sebelum beliau menandatangani sebarang rundingan damai dan ianya tidak mungkin akan berlaku ‘buat masa sekarang’.
* Segala pendapat adalah daripada Peter Bergen sendiri. Peter Bergen merupakan penganalisa keselamatan negara CNN.
